حروفی نظیر انْ – لَمْ – فی – قبل از اسم و فعل می آیند و تغییراتی در معنی و اعراب کلمه ایجاد می کنند. مثال : یذَهَبُ —> اَنْ + یذهبُ : اَنْ یذْهَبَ یجلِسُ —> لَمْ + یجلسُ : لم یَجلِسْ المدرسةُ —> فی + المدرسةُ : فی المدرسةِ کان از افعال ناقصه می باشد که قبل از جمله می آید و آن را به گذشته تبدیل می کند. کان ، معنی و اعراب کلمه را تغییر می دهد. مثال : الْجوّ باردٌ . (حال حاضر) کان + الْجوّ باردٌ :کان الْجوّ بارداً . (دیروز)
کان از افعال ناقصه است که چون بر سر مبتدا و خبر آید:
1. مبتدا به عنوان اسم افعال ناقصه مرفوع می ماند. 2. خبر به عنوان خبر افعال ناقصه منصوب می شود.
رابطه ی هر یک از افعال ناقصه با اسم خود دقیقاً مانند رابطه ی فعل و فاعل است.
اسم افعال ناقصه : اسم ظاهر : لیس المؤمنُ مُعتدیاً . ضمیر بارز : کنتَ نشیطاً فی الدرس. ضمیر مستتر : کُنْ (اَنْتَ) صادقاً فی عملکَ . نکته : هر گاه مبتدا ضمیر منفصل باشد، برای اینکه اسم افعال ناقصه قرارگیردف باید فعل را متناسب با آن صیغه آورد. هُم ناجحونَ : أصبحوا ناجحینَ . أنتنّ ناجحاتٌ : اصبحتُنّ ناجحاتٍ .
انواع خبر افعال ناقصه
1 – مفرد کانَ الفلاحُ واقفاً 2 – جمله : کانَ الفلاحُ یزرعُ الارضَ 3 – شبه جمله کان َ الفلاّحُ فی المزرعةِ. مهمترین فعل هایی که مانند کان عمل می کنند و آن ها را «اخوات کان» می نامند عبارتند از : «صارَ، لیسَ، أصبَحَ، مادامَ، مازالَ» مثال : اَصْبحَ الحوّ بارداً . اصبحَ التّلمیذانِ ناجحینَ. لیسَ الطالبُ حاضراً . لیست الطّالباتُ متکاسلاتٍ . صارتِ الارضُ خضراءَ . صار المسلمونَ متعدمینَ فی العالم
